Soča Evergreen

Τίτλος – Επωνυμία

Soča Evergreen

Πεδίο εφαρμογής / τομέας / κλάδος

Στρατηγική διαχείρισης του υπερτουρισμού

Χώρα / Περιοχή

Σλοβενία, Κοιλάδα Soča

Γιατί είναι καλή πρακτική;

Η Κοιλάδα Soča αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεσματικής διαχείρισης ενός δημοφιλούς τουριστικού προορισμού της υπαίθρου, καθώς υιοθετεί μια ολιστική και στρατηγική προσέγγιση που αξιοποιεί με βιώσιμο τρόπο τόσο τους φυσικούς όσο και τους πολιτιστικούς πόρους της περιοχής, δημιουργώντας εμπειρίες προσαρμοσμένες σε διαφορετικές ομάδες επισκεπτών. Μέσω της στρατηγικής Soča Evergreen, προωθείται η ανάπτυξη τουρισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, γεγονός που μειώνει την εποχικότητα και ενισχύει την οικονομική ανθεκτικότητα των τοπικών κοινοτήτων, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και ενισχύεται η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των επισκεπτών. Η διαχείριση ενσωματώνει εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως rafting, canoe-kayak, συνδέοντας την ψυχαγωγία με την ανάδειξη της τοπικής κληρονομιάς και παράδοσης. Επιπλέον, η στενή συνεργασία ανάμεσα στους δήμους, τους τοπικούς φορείς και τις επιχειρήσεις εξασφαλίζει συντονισμένη ανάπτυξη, υψηλή ποιότητα υπηρεσιών και αποτελεσματική οργάνωση. Μέσα από αυτή τη συνεκτική και πολυδιάστατη προσέγγιση, η κοιλάδα του Soča αναδεικνύεται σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης των ορεινών περιοχών, συνδυάζοντας αρμονικά την προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική ευημερία και την οικονομική πρόοδο.

Πώς εφαρμόζεται;

Η Κοιλάδα Soča στη Σλοβενία είναι ένας δημοφιλής προορισμός για τουρίστες που αναζητούν ορεινά τοπία και υπαίθριες δραστηριότητες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια δέχεται τις συνέπειες του υπερτουρισμού, με τους επισκέπτες να φτάνουν τους 30.000 καθημερινά, την τουριστική περίοδο, ενώ ο πληθυσμός της περιοχής και των γειτονικών δήμων φτάνει μόλις τους 18.000 κατοίκους. Παρόλο που η περιοχή υποδέχεται επισκέπτες όλο το χρόνο, η Κοιλάδα Soča αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα εποχικότητας, καθώς το 87% των αφίξεων και των διανυκτερεύσεων καταγράφεται μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου. Ο υπερτουρισμός προκαλεί ζημιά στα φυσικά οικοσυστήματα, ενώ η έντονη εποχικότητα καθιστά τον τουριστικό τομέα εξαρτημένο από το καλοκαίρι και τις αθλητικές δραστηριότητες της υπαίθρου, με αποτέλεσμα να είναι λιγότερο ανθεκτικός σε πιθανές αλλαγές, ιδίως λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κοιλάδα Soča τα τελευταία χρόνια στον τουριστικό τομέα η μείωση 50–60% των διανυκτερεύσεων, ως αποτέλεσμα της μετά covid περιόδου και ο κατακερματισμός του προορισμού.

Στο ανωτέρω πλαίσιο και για να περιοριστεί ο υπερτουρισμός και οι αρνητικές του επιπτώσεις στο ορεινό περιβάλλον, η Κοιλάδα Soča έθεσε ως στόχο να εξελιχθεί σε έναν από τους κύριους προορισμούς των Άλπεων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Έτσι, το 2020 εγκρίθηκε από το Τουριστικό Συμβούλιο της Κοιλάδας Soča η στρατηγική “Soča Evergreen”, μια Στρατηγική για την Ανάπτυξη και Προβολή του Τουρισμού στην Κοιλάδα Soča έως το 2025+, η οποία παρέχει ένα πλαίσιο για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και αφορά τους τέσσερις πιο πολυσύχναστους Δήμους: Bovec, Kobarid, Tolmin και Kanal.

Όραμα της στρατηγικής είναι να γίνει η Κοιλάδα Soča ο Κορυφαίος Ολόχρονος Αλπικός Προορισμός, παρέχοντας ένα ευρύ φάσμα εμπειριών φύσης και πολιτιστικής κληρονομιάς, μεταξύ των Άλπεων και της Μεσογείου. Η Κοιλάδα περιγράφεται ως η «Μεσογειακή αυλή των Ιουλιανών Άλπεων».

Η στρατηγική ακολουθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και εστιάζει σε τέσσερις βασικούς άξονες:

• Ανάπτυξη τουρισμού 4 εποχών: αξιοποιώντας τους κύριους τομείς όπως τα αθλήματα νερού και τις υπαίθριες δραστηριότητες, ενθαρρύνοντας παράλληλα και άλλες μορφές τουρισμού όπως πολιτιστικές δραστηριότητες, εμπειρίες ευεξίας, γαστρονομικά φεστιβάλ κ.α. Παράλληλα, έχουν λανσαριστεί προσφορές όπως πακέτα για Σαββατοκύριακα και για την Πρωτοχρονιά.
• Βελτίωση της ποιότητας της τουριστικής εμπειρίας: δίνοντας προτεραιότητα στην ποιοτική διαμονή αντί στη μαζική προσέλευση, στην επέκταση της διάρκειας της παραμονής και στη διαφοροποίηση των προσφερόμενων εμπειριών. Ενώ ο τουρισμός αποτελούσε μια συμπληρωματική δραστηριότητα, με την τωρινή στρατηγική στόχος είναι η επαγγελματοποίηση του κλάδου μέσω της εκπαίδευσης του προσωπικού και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας όλο το χρόνο.
• Προώθηση βιώσιμου τουρισμού: περιορίζοντας την επισκεψιμότητα σε ευαίσθητες φυσικές περιοχές, μειώνοντας το ανθρακικό αποτύπωμα μέσω της χρήσης δημόσιων μέσων και της μείωσης των ιδιωτικών αυτοκινήτων και προστατεύοντας την φυσική κληρονομιά της κοιλάδας.
• Ανάκαμψη μετά την πανδημία COVID-19: ενισχύοντας τον τουριστικό τομέα και τη συνεργασία μεταξύ των φορέων, εφαρμόζοντας νέες στρατηγικές marketing για την αναζωογόνηση της δραστηριότητας και εκπαιδεύοντας τους επαγγελματίες του κλάδου ώστε να ανταποκριθούν στις νέες προσδοκίες των επισκεπτών.

Το Βιώσιμο Χωρικό Πρότυπο της στρατηγικής αποτυπώνεται σε χάρτη και περιλαμβάνει τη δημιουργία:

• Τουριστικών Κόμβων
• Υπαίθρια σημεία ενδιαφέροντος
• Πράσινων πλευρικών κοιλάδων και αλπικών λιβαδιών
• Μονοπατιών μεγάλων αποστάσεων
• Του Σλοβενικού Ορεινού Μονοπατιού Πεζοπορίας

Στη συνέχεια, το Στρατηγικό Μοντέλο παρουσιάζει 4 θεματικές περιοχές προτεραιότητας με τα αναμενόμενα αποτελέσματά του, τα οποία συνοψίζονται ως εξής:

1. Τουριστική υποδομή: ενδεικτικά αναφέρεται η πρόβλεψη για ανάπτυξη ποδηλατικού δικτύου 50χλμ, περιλαμβάνοντας 1 μονοπάτι μεγάλων αποστάσεων και 3 μονοπάτια κατάλληλα για οικογένειες, 3 μονοπάτια μεγάλων αποστάσεων 300 χλμ. σηματοδοτημένων, καλοδιατηρημένων και με υποστήριξη GPS, κοινή προσέγγιση στη διαχείριση χώρων απογείωσης και προσγείωσης για τα αλεξίπτωτα πλαγιάς, αναβάθμιση τουλάχιστον 10 δημόσιων χώρων φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, εξασφάλιση τουριστικών σημείων πληροφόρησης, καθιέρωση συστηματικής παρακολούθησης και διαχείρισης τουριστών σε σημεία με έντονη επισκεψιμότητα κ.α.
2. Προϊόντα και υπηρεσίες: ενδεικτικά αναφέρεται η επέκταση της σεζόν με προσφορές Σαββατοκύριακου, ανοιχτές δραστηριότητες και εκτός σεζόν (καγιάκ, ψάρεμα κλπ.) και πακέτα Πρωτοχρονιάς, η βελτίωση των προγραμμάτων πολιτιστικού τουρισμού με συχνά προγράμματα, η εστίαση στο σχεδιασμό προϊόντων-υπηρεσιών ευεξίας, η δημιουργία πιστοποιητικού ποιότητας “Common Soča Valley/Julian Alps”, η δημιουργία ολοκληρωμένα γαστρονομικών προϊόντων για όλο το χρόνο και η υλοποίηση ενός διεθνούς μαγειρικού φεστιβάλ κ.α.
3. Διαχείριση: ενδεικτικά αναφέρεται η δημιουργία δικτύου παρόχων “Soča Evergreen Team”, η δημιουργία του ενιαίου brand “Soča Valley/Julian Alps” με πιστοποίηση ποιότητας, η ενδυνάμωση του Οργανισμού Διαχείρισης Προορισμού & Οργάνωσης Μάρκετινγκ “Soča Valley Tourist Board”, η δημιουργία της πλατφόρμας “Soča Evergreen Partnership” για δικτύωση, περιλαμβάνοντας και ambassadors, η σχεδίαση μόνιμου προγράμματος εκπαίδευσης εργαζομένων στον τομέα του τουρισμού, η δημιουργία συστήματος συμβουλευτικής υποστήριξης παρόχων τουρισμού κ.α.
4. Προώθηση και μάρκετινγκ: ενδεικτικά αναφέρεται η ανάπτυξη κοινού συστήματος κρατήσεων και ψηφιακής προώθησης, η υλοποίηση καμπανιών για στόχευση νέων αγορών και ενίσχυση του brand, η συνεχής επικοινωνία και δικτύωση με παρόχους εντός του προορισμού, αλλά και με τους κατοίκους της με σκοπό την ενίσχυση της φιλοξενίας και της συμμετοχής κ.α.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στην στρατηγική περιλαμβάνονται χάρτες που απεικονίζουν αναλυτικά τουριστικούς κόμβους, μονοπάτια, πάρκα και διαδρομές. Συγκεκριμένα, παραθέτεται χάρτης ανάπτυξης θαλάσσιων σπορ (με σε σημεία ψαρέματος, κανό, κολύμβησης, πάρκινγκ κ.α.), αλεξίπτωτου πλαγιάς (με τα σημεία απογείωσης, προσγείωσης κ.α.), ποδηλασίας (με τα είδη περιοχών ποδηλασίας-για οικογένειες-ποδηλασία βουνού κ.α.), πεζοπορίας (με τις διαδρομές που έχουν σχεδιαστεί και σημανθεί) και χάρτης βιώσιμης μετακίνησης (με τους διαθέσιμους τρόπους μεταφοράς όπως τρένο, λεωφορεία εποχικής και μη εξυπηρέτησης, σημεία επιβίβασης-αποβίβασης κ.α.).

Τέλος, όσον αφορά τη χρηματοδότηση των δράσεων, αυτή προέρχεται από τους προϋπολογισμούς των συμμετεχουσών δήμων, από το Ετήσιο Πρόγραμμα Τουρισμού Soča Valley, από έσοδα που συλλέγονται μέσω τουριστικών δραστηριοτήτων, καθώς και από Περιφερειακά και Ευρωπαϊκά ταμεία.

Συμπερασματικά, η στρατηγική Soča Evergreenαποτελεί πρότυπο ολοκληρωμένης διαχείρισης του ορεινού τουρισμού, καθώς συνδυάζει με επιτυχία οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς στόχους, προωθώντας μια ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής. Μέσα από ένα καινοτόμο μοντέλο συνεργασίας μεταξύ δήμων, τοπικών φορέων και επιχειρήσεων, επιτυγχάνεται ο συντονισμός δράσεων και η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων. Παράλληλα, η στρατηγική επιδιώκει να διατηρήσει την αρμονία ανάμεσα στη φύση και την τουριστική δραστηριότητα, προστατεύοντας το φυσικό περιβάλλον και ενισχύοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Τέλος, δημιουργεί ένα σύγχρονο και ευέλικτο πλαίσιο που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις προκλήσεις της εποχικότητας και του υπερτουρισμού, καθιστώντας την κοιλάδα του Soča ένα παράδειγμα βιώσιμου τουριστικού προορισμού για ορεινές περιοχές σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Που εφαρμόζεται;

Με την εφαρμογή της στρατηγικής στόχος είναι η προσφορά εμπειριών για όλους (φυσιολάτρες, πεζοπόρους, λάτρεις της περιπέτειας, νέους, οικογένειες κ.α) όλο το χρόνο.

Πότε εφαρμόστηκε;

Η στρατηγική “Soča Evergreen” εγκρίθηκε το 2020 και έχει τετραετή διάρκεια.

Αποτελέσματα

Η Κοιλάδα Soča έχει λάβει αρκετές διακρίσεις και πιστοποιήσεις που ενισχύουν την εικόνα της ως προορισμός βιώσιμου τουρισμού.Ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω:

• Πιστοποιήθηκε με την ετικέτα Slovenia Green Destination Gold το 2020, ως απόδειξη ότι η τουριστική της ανάπτυξη είναι σύμφωνη με τις αρχές βιωσιμότητας.
• Έλαβε χρυσό βραβείο στο διαγωνισμό Golden City Gate Awards για προωθητικό βίντεο που αφορά την κοιλάδα.
• Το μονοπάτι Walk of Peace, το οποίο διασχίζει την κοιλάδα, τιμήθηκε με το βραβείο Connecting Cultures Award για τη συνεισφορά του στη βιώσιμη τουριστική εμπειρία και στην ανάδειξη της ιστορικής κληρονομιάς.
• Ο προορισμός αναφέρεται ως καλή πρακτική βιώσιμου τουρισμού από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Euromontana σε έκδοσή του το 2023.

Πληροφορίες

Η επίσημη ιστοσελίδα της Κοιλάδας Soča Valley είναι: https://www.soca-valley.com/